Olasılıklar çoğalıyor, hız artıyor: Kuantum…

Teknolojinin geleceği, kuantum ile yaşanacak performans artışıyla tamamen değişebilir.

Kuantum bilgisayarlarının çalışma prensibini açıklamak için çok basit bir karşılaştırmadan yararlanabiliriz: Shakespeare ve Schrödinger.

“Olmak ya da olmamak” diyen Shakespeare, şu anda kullandığımız, 1’ler ve 0’lardan oluşan bilgisayar sistemini temsil ediyor. Bir şeyin ya sadece olabileceğini ya da sadece olamayacağını bizlere vurguluyor.
Kutuya kapattığı kedinin akıbetini tam olarak bilemediğimiz Schrödinger ise karşımıza “olmak ve de olmamak” prensibiyle çalışan kuantum bilişimini temsili olarak gösteriyor.

Belirsizlik, iki olasılıktan çok daha fazlasını sunuyor

Pek basit olmadı, değil mi? Verilerin kuantum mekaniğine göre işlenmesi için maddenin atom altı seviyede sergilediği olağandışı özelliklerden yararlanmak amaçlanıyor. Bu seviyeye indiğimiz zaman, belirsizlik ilkesinden dolayı, maddenin hem parçacık hem de dalga olarak var olabildiğini gözlemleriz. Kuantum bilişimde maddenin aynı anda iki durumda da olduğu bu hallere “süper pozisyon” adı veriliyor ve hayatımıza “bit” yerine “kubit” kavramı giriyor.

İki olasılıktan çok daha fazlasını sunan bu karmaşık sistem o kadar geniş bir hareket alanı ve hız sağlıyor ki gelecekte kullanacağımız kuantum bilgisayarların, mevcut bilgisayarlardan milyonlarca kat daha güçlü olacağı öngörülüyor.

Yazar Seth Lloyd, klasik hesaplamanın solo sese, kuantum hesaplamanın ise pek çok ses tonunun birbiriyle iç içe geçtiği bir senfoniye benzediğini söylüyor. Bunu başarmak ise kuantum veri işleme süreçlerini araştıran fizikçi Jerry M. Chow’a göre bir yumurtayı, bir kalemin ucunda dengelemek kadar zor.

 

Geliştirmeler devam ediyor

Tüm zorluklarına ve karmaşasına rağmen IBM, 2016 yılında 5 kubit kuantum bilişim hizmeti sunan Q’yu bulutta kullanıma sundu, geçen yıl ise işlem hızı 20 kubit olarak güncellendi. DARPA, NASA, Google gibi şirketler kuantum bilişimden hâlihazırda faydalanmakta.

10 yıl içinde kuantum bilgisayarların; yeni teknolojilerin, yapay zekanın, tıbbi keşiflerin ve çok daha fazlasının gelişiminde çığır açacağı tahmin ediliyor. Şu anda kuantum bilişime teknoloji ve finans devleri tarafından çok büyük bütçeler ayrılıyor ve bu sayede hızlanan çalışmalar, teknolojiyi kuramsallıktan uzaklaştırıyor. Ancak “iPhone Q” için şimdiden para biriktirmeye başlamasak da olur, henüz çok erken.